Η Ελληνική Επανάσταση του 1821
Ορφανοπούλου Κ. , Κεραμίδας, Γ., Μπιλικαΐδης Γ. , Μαγγίρας Σ., Μαγγίνα Α. Μ.,, Μαρία Καπίρη
![]() |
Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, 1827, σε εικόνα Π. Ζωγράφου, ύστερα από υπόδειξη Μακρυγιάννη |
Γιάννης Κεραμίδας
Ομιλία για την εθνική γιορτή της 25ης Μαρτίου
Αγαπητοί συμμαθητές,
Με αφορμή την επέτειο διακοσίων ετών από την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 πήραμε την πρωτοβουλία να γράψουμε μία ομιλία με κύριο θέμα τα αίτια του ξεσηκωμού των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού , καθώς και την τεράστια σημασία που είχαν οι ηρωικές αυτές πράξεις για το ελληνικό έθνος.
Από την άλωση της Πόλης μέχρι την Ελληνική Επανάσταση μεσολάβησαν 370 περίπου χρόνια και στην περίοδο αυτήν οι σκλαβωμένοι Έλληνες επιχείρησαν να επαναστατήσουν κατά του οθωμανικού ζυγού δεκάδες φορές. Με σημαντικότερες τα Ορλωφικά το 1770, την μάχη στο Σούλι και τις ναυμαχίες του Λάμπρου Κατσώνη στο Αιγαίο το 1790 οι επαναστάσεις αυτές λόγω ανεπαρκών προμηθειών και στρατευμάτων και έλλειψη κινητοποίησης και οργάνωσης από πλευράς τον Ελλήνων καταπνίγηκαν από τους Οθωμανούς. Στην πορεία ωστόσο οι συνθήκες άλλαξαν και η καταστάσεις που επικρατούσαν ευνοούσαν πολύ τους Έλληνες να επαναστατήσουν. Αρχικά πολλοί Έλληνες είχαν καταλάβει σημαντικές θέσεις και αξιώματα σε κεντρικούς θεσμούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι Φαναριώτες οι οποίοι ασχολούμενοι με μεγάλη επιτυχία με το εμπόριο και την βιοτεχνία και γνωρίζοντας ξένες γλώσσες κατάφεραν να αναρριχηθούν στο αξίωμα του Μεγάλου Δραγουμάνου της Πύλης. Η οικονομική ανάπτυξη στον οθωμανοκρατούμενο ελληνικό χώρο, κυρίως στους τομείς του εμπορίου και της ναυτιλίας οφειλόταν, στις μεγάλες ικανότητες των Ελλήνων εμπόρων και ναυτικών και στις πολύ ευνοϊκές για αυτούς συνθήκες που επικράτησαν μετά την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774 . Ο Διαφωτισμός και η Γαλλική Επανάσταση επηρέασαν καθοριστικά την νεότερη ιστορία όχι μόνο της Ευρωπαϊκής ηπείρου αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Τα ιδεώδη της αμφισβήτησης των παραδοσιακών αντιλήψεων, της ανεξιθρησκείας, του ορθολογισμού και της ελευθερίας της σκέψης , η σημασία της γνώσης για την προκοπή του ανθρώπινου είδους, οι επιστημονικές ανακαλύψεις, η επιστροφή στις αξίες και τα ιδανικά της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας , οι διεκδικήσεις της Γαλλικής Επανάστασης για ελευθερία και εδραίωση της δημοκρατίας, της ισότητας όλων των πολιτών απέναντι στους νόμους και της διάκριση των εξουσιών επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό τους πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Οι Έλληνες ναυτικοί που ταξίδευαν στην Δύση, αφουγκράζονταν τις νέες επαναστατικές ιδέες και, γυρνώντας πίσω στην πατρίδα τους, τις μετέδιδαν με ενθουσιασμό στους ομοεθνείς τους. Σημαντικό ρόλο σε αυτό όμως έπαιξε και η ανάπτυξη της παιδείας που πραγματοποιήθηκε χάρη στο άνοιγμα της σκέψης κορυφαίων μορφών του Νεοελληνικού Διαφωτισμού στα ιδανικά του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης με κορυφαίους εκπρόσωπους τον Αδαμάντιο Κοραή αλλά και τον Ρήγα Βελεστινλή ή Φεραίο. Η Φιλική Εταιρία η οποία ιδρύθηκε τον Σεπτεμβρίου 1814 στην Οδησσό από τρείς εμπόρους, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ ήταν η σημαντικότερη μυστική οργάνωση που καθόρισε την προετοιμασία και τελικώς την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Η καλή οργανωτική δομή της, σε συνδυασμό με τις εξαιρετικά μεθοδικές ικανότητες των τριών ιδρυτών της, είχε ως αποτέλεσμα να εξαπλωθεί μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα το δίκτυό της σε όλο τον υπό οθωμανική κυριαρχία χώρο της Βαλκανικής Χερσονήσου και, ταυτόχρονα να αυξηθεί ο αριθμός των μυημένων, με τη στρατολόγηση εκατοντάδων μελών. Και τέλος η διοικητική αποσύνθεση, η στρατιωτική αποδυνάμωση και η γενικότερη οικονομική παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επηρέασαν τους Έλληνες και τους ξεσήκωσαν για να παλέψουν για την απελευθέρωση της πατρίδας τους.
Οι επαναστάσεις ξέσπασαν τον Μάρτιο του 1821 σε διάφορα σημεία της Πελοποννήσου , στην συνέχεια στην στερεά Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου την Κρήτη την Ήπειρο, την Θεσσαλία την Μακεδονία και την Θράκη. Χιλιάδες αγωνιστές πάλεψαν και έδωσαν την ζωή τους για την απελευθέρωση της πατρίδας μας, ώστε να φτάσουμε το 1830 στην ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους . Βέβαια η Επανάστασή είχε τεράστια σημασία για το ελληνικό έθνος ,αφού κατάφερε να παραμείνει ζωντανή απέναντι στην φανερά ισχυρότερη Οθωμανική αυτοκρατορία για εφτά χρόνια χωρίς να χάσει την εθνική της ταυτότητα , τα ιδανικά της , την θρησκεία την παιδεία και τον πολιτισμό που είχαν αναπτύξει οι Έλληνες από τα αρχαία χρόνια και το Βυζάντιο ,ώσπου επενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και ιδρύθηκε το ελληνικό κράτος. Ακόμη η Επανάστασή των Ελλήνων επηρέασε και την υπόλοιπη Ευρώπη δίνοντας το έναυσμα για να ξεσπάσουν και σε άλλες χώρες όπως στην Πολωνία και το Βέλγιο.
Η Ελληνική επανάσταση αποτελεί το κορυφαίο γεγονός της Νεότερης Ελληνικής ιστορίας και διαφημίζει την γενναιότητα και το θάρρος των Ελλήνων σε όλο τον κόσμο. Για το λόγο αυτό εμείς σαν Έλληνες πρέπει να συνεχίσουμε να τιμάμε τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες του 21 καθώς χάρη σε αυτούς ζούμε σήμερα σε μια ελεύθερη Ελλάδα.
----------------------------------
Μπιλικαΐδης Γιώργος
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821
Η Ελληνική επανάσταση του 1821 είναι ένα από τα σημαντικότερα, εάν όχι και το σημαντικότερο γεγονός της Ελληνικής Ιστορίας. Προσωπικά, πιστεύω πως συχνά παραλείπεται το κυριότερο κομμάτι της γιορτής της 25ης Μαρτίου και αυτό είναι η σημασία του αγώνα των Ελλήνων. Συχνά, ακούμε για τους ήρωες και τις τοποθεσίες της επανάστασης αυτής αλλά σπανίως, πιστεύω, πως μιλάμε αναλυτικά για την σημασία της.
Αρχικά, πρέπει να σκεφτούμε πως, εάν ο αγώνας ήταν ανεπιτυχής, η Ελλάδα σήμερα θα αποτελούσε κομμάτι της Τουρκίας ή εναλλακτικά, ο Ελληνικός πολιτισμός θα είχε παραλλαχθεί σε υψηλό βαθμό. Επιπλέον, οι Τούρκοι πιθανότατα θα είχαν καταστρέψει πολλά αρχαία μνημεία και εκκλησίες με αποτέλεσμα, η Ελληνική γλώσσα και θρησκεία να είχαν εξαφανιστεί. Ακόμη, πρέπει να σκεφτούμε πως πολλοί από τους αγωνιστές θυσιάστηκαν ώστε να σωθούμε εμείς, οι απόγονοι τους. Απαιτείται, λοιπόν, να τους σεβόμαστε. Σκεφτείτε επιπρόσθετα ότι οι αγωνιστές δεν τιμήθηκαν μετά την νίκη των Ελλήνων. Για παράδειγμα, ο Κολοκοτρώνης φυλακίστηκε, η Μαντώ Μαυρογένους έζησε στην εξαθλίωση και την φτώχεια, ενώ ακόμη ο Νικηταράς ζητιάνευε στους δρόμους. Θεωρείτε αυτό σωστό; Τέλος, ο Καραϊσκάκης κατηγορήθηκε για προδοσία και «εξορίστηκε».
Συμπερασματικά, μέχρι και στις κορυφαίες στιγμές του, επικρατούσε μία διχόνοια μέσα στον Ελληνικό λαό. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα, αλλά οι εθνικές γιορτές βοηθάνε τους Έλληνες να θυμούνται τα κατορθώματά τους και να μην ξεχνάνε τις δυνατότητες τους, δηλαδή τους ενώνει και, για αυτόν τον λόγο, η Επανάσταση του 1821 ήταν τόσο σημαντική.
Μπιλικαΐδης Γιώργος, Β1
----------------------------------
----------------------------------
Κωνσταντίνος Κανάρης
Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν Έλληνας επαναστάτης, σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός.
Ο Κωνσταντίνος Κανάρης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 κατορθώνοντας μέσω της πυρπόλησης της Τουρκικής Ναυαρχίδας να προκαλέσει τον θαυμασμό ολόκληρης της Ευρώπης για τη μικρή κουκίδα επάνω στο χάρτη με το όνομα Ελλάδα που αντιμαχόταν τον τουρκικό ζυγό.
Παρά τις αντιπαραθέσεις για τον τόπο καταγωγής του, αν πρόκειται για την Πάργα ή τα Ψαρά, ο Κανάρης έχει μείνει στην ιστορία ως βέρος Ψαριανός μιας και όλη του η δράση είναι συνδεδεμένη με το νησί, ενώ και η οικογένειά του έμεινε στα Ψαρά. Γεννήθηκε το 1793 στα Ψαρά και άφησε την τελευταία του πνοή στις 2 Σεπτεμβρίου του 1877. Ήταν παντρεμένος με τη Δέσποινα Μανιάτη, κόρη γνωστής ναυτικής οικογένειας των Ψαρών, με την οποία απέκτησαν και εφτά παιδιά, έξι αγόρια και ένα κορίτσι.
Όντας καπετάνιος ο Κανάρης ταξίδεψε στην Οδησσό αρχικά το 1820 και παρόλο που γνώριζε για τη Φιλική Εταιρεία δεν έγινε μέλος της, αν και με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης προσπάθησε συνειδητά με όσα μέσα διέθετε να βοηθήσει στον αγώνα κυρίως κάνοντας επιδρομές στα Μικρασιατικά παράλια αρχικά και έπειτα παίρνοντας μέρος στα πυρπολικά του στόλου των Ψαρών.
Το θάρρος και η τόλμη που τον ξεχώριζε έμειναν ιδιαίτερα γνωστά από το μεγάλο του κατόρθωμα να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα του πασά Καρά Αλή στη Χίο, τον Ιούνιο του 1822, ως αντίποινα για τη σφαγή στο νησί. Μαζί με τον Πιπίνο, ο Κανάρης είχε ως στόχο να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα ενώ ο Πιπίνος την αντιναυαρχίδα των Τούρκων. Η προσπάθεια έγινε με επιτυχία και 2000 Οθωμανοί βρήκαν τραγικό θάνατο εκείνη τη νύχτα, ενώ η αντιναυαρχίδα τους υπέστη σημαντικές ζημιές.
Λίγο αργότερα κατάφερε να πυρπολήσει την αντιναυαρχίδα του τουρκικού στόλου ενώ ήταν αγκυροβολημένη στο λιμάνι της Τενέδου, τον Οκτώβριο του 1822, κατέστρεψε μια τουρκική φρεγάτα στη Σάμο το 1824 αλλά και κατάφερε να πλήξει σημαντικά τον αιγυπτιακό στόλο στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας παραπλανώντας τον εχθρό και υψώνοντας Ρώσικη σημαία με αποτέλεσμα να μη γίνει αρχικά αντιληπτός και να επιφέρει ζημιές. Αν και η επιχείρηση λόγω των καιρικών συνθηκών δεν δούλεψε με απόλυτη επιτυχία, η συμμετοχή του Κανάρη ήταν ζωτικής σημασίας καθώς, αν ο ίδιος δεν έπαιρνε τη γενναία απόφαση να χτυπήσει τον στόλο των Αιγυπτίων θα εκινείτο εναντίον της επανάστασης εντός μικρού χρονικού διαστήματος με απρόβλεπτες συνέπειες για τον ελληνικό αγώνα. Η συμβολή του στην επιτυχία της ελληνικής επανάστασης στάθηκε αναμφισβήτητη και αυτό έγινε αντιληπτό και μετά το τέλος της, όταν κατάφερε να αναλάβει σημαντικές πολιτικές θέσεις.
Τέλος, ο Κωσταντίνος Κανάρης είναι ένας από τους σπουδαιότερους ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και αναμφίβολα έχει αφήσει το αποτύπωμα του στην σύγχρονη ελληνική ιστορία.
----------------------------------
Καπίρη Μαρία Γ-3΄
Πώς επηρέασε η επανάσταση την Ελλάδα αλλά και τις άλλες χώρες.
Η εθνική επανάσταση οδήγησε στη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, το οποίο
ακολούθησε στους αιώνες τη δική του πορεία. Οι Έλληνες απέκτησαν συνείδηση της ταυτότητάς
τους, συνδέθηκαν με το ιστορικό τους παρελθόν και εργάστηκαν για την ανοικοδόμηση της
χώρας τους. Η οικονομική ανάπτυξη, η διεύρυνση των συνόρων, η πρόοδος στις επιστήμες και
τις τέχνες έχουν την αφετήρια τους στο 1821. Παράλληλα, αποτέλεσαν παράδειγμα και για
άλλους βαλκανικούς λαούς που ξεσηκώθηκαν ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη
δεσποτία, διεκδικώντας την αυτοδιάθεσή τους και την ανεξαρτησία τους. Τον 19ο και 20ο
δημιουργήθηκαν πολλά νέα εθνικά κράτη. Τέλος, πολλές ευρωπαϊκές και άλλες χώρες που
ανακάλυψαν ξανά την Ελλάδα, μέσα από το κίνημα του Φιλελληνισμού, εμπνεύστηκαν
καλλιτεχνικά και πνευματικά.
Χαρακτηριστικές είναι η φράση του ποιητή Σέλλεϋ, Είμαστε όλοι Έλληνες και του Βίκτωρος
Ουγκό Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται – Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται.
Δυστυχώς, η νέα γενιά συχνά λησμονεί τα ιστορικά πρόσωπα και τους αγώνες τους. Αυτό
οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, αλλά κυρίως στην αποκοπή από το ιστορικό παρελθόν.
Αδιαφορεί για βασικές σημαντικές πληροφορίες και γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της
χώρας. Από την άλλη, κάποιοι δηλώνουν εθνική υπερηφάνεια για μία ιστορία την οποία αγνοούν.
Θλιβερό παράδειγμα η βεβήλωση μνημείων, η αποκοπή από την παράδοση, η απαξίωση
προσωπικοτήτων, ή η επιφανειακή γνώση. Κάθε νέος έχει χρέος να βρίσκεται σε ουσιαστική
επαφή με τις ρίζες του, να μελετά σε βάθος και να σέβεται την ιστορία του. Στον στόχο αυτό η
οικογένεια και το σχολείο μπορεί να συμβάλει καθοριστικά, καλλιεργώντας μία ζωντανή και
βιωματική σχέση.
ΘΟΥΡΙΟΣ
Ως πότε, παλληκάρια, να ζούμεν στα στενά,
μονάχοι, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας κι όλους τους συγγενείς;
Καλλιό 'ναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή!
Τι σ' ωφελεί αν ζήσης και είσαι στη σκλαβιά;
Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτιά.
Βεζίρης, Δραγουμάνος, Αφέντης κι αν σταθής,
ο Τύραννος αδίκως σε κάμει να χαθής·
δουλεύεις όλ' ημέρα σε ό,τι κι αν σοι πη,
κι αυτός πασχίζει πάλιν το αίμα σου να πιη.
O Σούτζος* κι ο Μουρούζης*, Πετράκης*, Σκαναβής*,
Γκίκας* και Μαυρογένης*, καθρέπτης είν' να ιδής.
Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν, κι αγάδες, με άδικον σπαθί·
κι αμέτρητ' άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί,
ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμιά 'φορμή.
Ελάτε μ' έναν ζήλον σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν·
συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν,
να βάλωμεν, εις όλα να δίδουν ορισμόν·
οι Νόμοι να 'ν' ο πρώτος και μόνος οδηγός,
και της Πατρίδος ένας να γένη αρχηγός·
γιατί κι η αναρχία ομοιάζει την σκλαβιά·
να ζούμε σαν θηρία είν' πλιο σκληρή φωτιά.
Και τότε, με τα χέρια ψηλά στον ουρανόν,
ας πούμ' απ' την καρδιά μας ετούτα στον Θεόν.
Εδώ σηκώνονται οι Πατριώται ορθοί και, υψώνοντες
τας χείρας προς τον ουρανόν, κάμνουν τον Όρκον:
«Ω Βασιλεύ του Κόσμου, ορκίζομαι σε Σε,
στην γνώμην των Τυράννων να μην ελθώ ποτέ!
Μήτε να τους δουλεύσω, μήτε να πλανηθώ
εις τα ταξίματά τους, για να παραδοθώ.
Εν όσω ζω στον κόσμον, ο μόνος μου σκοπός,
για να τους αφανίσω, θε να 'ναι σταθερός.
Πιστός εις την Πατρίδα, συντρίβω τον ζυγόν,
αχώριστος για να 'μαι υπό τον στρατηγόν.
Κι αν παραβώ τον όρκον, ν' αστράψ' ο Oυρανός
και να με κατακάψη, να γένω σαν καπνός!»
Ρήγα Βελεστινλή
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
Μέχρι πότε θα ζούμε στα βουνά της Ελλάδας
μέσα σε δύσκολες συνθήκες
γιατί να ζούμε σκλαβωμένοι και να πεθαίνουμε
πριν δούμε την Ελλάδα ελεύθερη.
Γιατί να αποχωριζόμαστε τους αγαπημένους μας.
Προτιμότερη μία στιγμή ελευθερίας από μία ζωή σκλαβιάς
Γιατί να ζήσει κανείς σκλαβωμένος;
Οι Οθωμανοί μας καταπιέζουν
Γενναίοι πολεμιστές έχουν δώσει τη ζωή τους
Από καπεταναίους μέχρι και κληρικούς
Όλοι χάνονται στον αγώνα
Ας ορκιστούμε όλοι ότι θα πολεμήσουμε για την πατρίδα
Οι Νόμοι θα μας προστατεύσουν από μία νέα σκλαβιά, την αναρχία
Ο όρκος μας στον Θεό να είναι ο εξής:
Ορκίζομαι να μην υποταγώ στον Τύραννο
Και να μην ενδώσω στις ψεύτικες υποσχέσεις τους
Σκοπός της ζωής μου θα είναι ο θάνατος των Τυράννων
Ορκίζομαι πίστη στην πατρίδα και τους στρατηγούς
Για να συντρίψουμε τον εχθρό
Και ορκίζομαι αυτά με τίμημα την ίδια μου τη ζωή