Μιχάλης Πάτσης
Γιατί ένας μαθητής είναι ανυπάκουος και ανήσυχος στην τάξη;
2 Κοινωνικοί λόγοι
Όταν κάποιος νέος είναι ανήσυχος στην τάξη, όταν κάνει φασαρία και δεν αποδέχεται να συμμορφωθεί με τις οδηγίες του καθηγητή, σίγουρα θα πρέπει να καταλάβουμε πως υπάρχει ένα θέμα με την κοινωνικοποίησή του. Από αυτό καταλαβαίνουμε πως εκτός όλων των αναπτυξιακών θεμάτων που μπορεί να έχει υπάρχουν στο νεαρό άτομο, υφίστανται επίσης και κοινωνικοί παράγοντες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά του. Δηλαδή πολλές φορές μπορεί κάποιος να πει, πως πράγματι το παιδί δεν είναι ακόμα ώριμο να καταλάβει το μάθημα, αλλά την έννοια του σεβασμού προς το δάσκαλο ή προς το σχολείο και την τάξη θα έπρεπε τα την κατείχε είτε από το σπίτι, είτε από το σχολείο.
Όμως θα αναφέρω πως η αναίδεια στην τάξη ή και στο σχολείο μπορεί να είναι αναμενόμενη και δεν θα πρέπει να κατανοείται μονόπλευρα. Το παιδί στην ηλικία αυτή δημιουργεί τον εαυτό του και δεν ξέρει συχνά να επιλέξει τη σωστή διέξοδο. Χρειάζεται φροντίδα και υπομονή! Πολλές φορές λείπει. Το παράτολμο θάρρος γίνεται θράσος ή αναίδεια, η υπερβολική συμμόρφωση γίνεται απάθεια και εκμηδένιση της προσωπικότητας. Και τα δύο είναι πρόβλημα. Σωστό στοιχείο είναι η διαμόρφωση μιας ανοικτής νεανικής προσωπικότητας, η οποία ακούει και συμμετέχει στο διάλογο της τάξης η του σχολείου. Είναι σημαντικό ο νέος να μπαίνει στο διάλογο, να αναλαμβάνει υποχρεώσεις και να κατοχυρώνει δικαιώματα.
Κοινωνικοποίηση είναι ακριβώς αυτή η εκμάθηση κανόνων και στρατηγικών συμπεριφοράς, απλώς και εδώ θα καταλάβουμε πως τίποτα δεν γίνεται άμεσα, ούτε στην ώρα του, αφού σε πολλούς νέους οι παράγοντες που αφορούν στην εξέλιξή τους λειτουργούν συνδυαστικά.
Ο μαθητής είναι φορέας όλων των κοινωνικών σχέσεων στις οποίες λαμβάνει μέρος. Στο σπίτι, στις σχέσεις με τους γονείς, στη γειτονιά και στις σχέσεις με τους συνομηλίκους, στις σχέσεις του με το σχολείο. Όλα, όσα αφορούν στη κοινωνικοποίηση του νέου φαίνονται στην τάξη! Όπως έχει καταλάβει τους κανόνες της επικοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους και όπως ο ίδιος τους υιοθετεί τους εκφράζεται στην τάξη και στο σχολείο εν γένει.
Είναι σημαντικό το παιδί να κοινωνικοποιείται πρώτα και κύρια, να κάνει παρέες να γίνεται φορέας λόγου, και μετά να κοινωνικοποιείται σωστά.
Πρώτα και κύρια να ενθαρρύνεται να μιλάει, να επικοινωνεί να λαμβάνει πρωτοβουλίες, μετά να λαμβάνει με τον κατάλληλο τρόπο αυτή την κοινωνικοποίηση. Σε αυτή την κοινωνικοποίηση χρειάζεται η βοήθεια των γονιών του και των δασκάλων του. Δηλαδή μεγαλώνοντας με πίστη στον εαυτό του και στις δυνάμεις του, έχοντας δηλαδή αυτοπεποίθηση, να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που ευνοεί την τήρηση των κοινωνικών κανόνων, όπως πίστη στην ευγένεια και στον σεβασμό των άλλων ανθρώπων, όχι μόνο των γονιών του που αυτό είναι εκ των ουκ άνευ σημαντικό, αλλά και των άλλων.
Είναι σημαντικό ο νέος να καταλάβει τη θέση του στην κοινωνική ομάδα, είναι μια σχέση στην οποία δίνει και παίρνει, δηλαδή καταλαβαίνει τα όριά του μέσα σε αυτή.
Επίσης η σωστή κοινωνικοποίηση προβλέπει ο νέος να αγωνίζεται για τα δικαιώματά του, αλλά να τηρεί και να εφαρμόζει τις υποχρεώσεις του, να αγαπάει τα γράμματα και την παιδεία και να πιστεύει στη σημασία του σχολείου και του πολιτισμού. Να σέβεται τον άλλον άνθρωπο δίπλα του και να είναι ανεκτικός και επιεικής με τον διαφορετικό. Να καταλάβεις πως και εκείνος ίσως είναι διαφορετικός για τον άλλον. Η οικογένεια είναι ο σημαντικότερος παράγοντας διαμόρφωσης της προσωπικότητας του παιδιού και η ευθύνη των γονέων πολύ σημαντική. Αυτό πρέπει να είναι το πρότυπο κοινωνικοποίησης των νέων.
Όταν ένας νέος δεν έχει αποδεχθεί ακόμα τις παραπάνω αρχές, γιατί δεν τις έχει καταλάβει, ή δεν του τις έχουν εξηγήσει, είναι ακόμα στο στάδιο της διαμόρφωσης και λόγω προσωπικών αναπτυξιακών θεμάτων, αυτό σημαίνει πως δεν έχει κοινωνικοποιηθεί ακόμη πλήρως. Μπορει να τις γνωρίζει και να τις παραμελεί για ψυχολογικούς λόγους. Σταματάει εδώ η κοινωνικοποίησή του; Σίγουρα όχι και ο άνθρωπος αν μεν μάθει κάτι σωστά μικρός, νιώθει καλύτερα, όμως σε όλη του τη ζωή παίρνει μηνύματα και κάνει αλλαγές.
Έτσι και η κοινωνικοποίηση με την πάροδο του χρόνου αλλάζει χαρακτήρα και κέντρο, και ο άνθρωπος στην έλλογη περίοδο της ζωής του παίρνει σαφώς ορθότερες θέσεις, γιατί η νοητική ωρίμανση έχει επέλθει και αυτός ο ίδιος καταλαβαίνει πια και λαμβάνει τις κατάλληλες αποφάσεις. Η κοινωνικοποίηση σε αυτή την ηλικία ξεκινά από την ανάγκη του ίδιου να ενταχθεί στην κοινωνία καλύτερα.
Καταλαβαίνουμε όμως παράλληλα και κάτι άλλο που είναι σημαντικό, πως ο νέος, ο μαθητής, ο άνθρωπος που μόλις πριν από λίγο έχει βγει στη ζωή, στην ηλικία του σχολείου καταλαβαίνει τη θέση του να αλλάζει γιατί δεν νιώθει μόνο το σώμα και τη σκέψη του να δέχονται πολλές αλλαγές, αλλά ακόμα και γιατί οι σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους δοκιμάζονται, αλλάζουν, εμπλουτίζονται, παίρνουν νέες διαστάσεις.
Καθημερινά ο νέος άνθρωπος λες και ζει σε έναν ξεχωριστό κόσμο. Οι ειδικοί μιλούν για το φαινόμενο της «κρίσης πρωτοτυπίας», δηλαδή της πολύ συχνής αλλαγής προτύπων και στόχων από το νέο άτομο για να μπορέσει να δημιουργήσει το δικό του ήθος και κόσμο. Μέσα σε αυτές τις καθημερινές αλλαγές έρχεται και το σχολείο να διαδραματίσει το σημαντικότερο ρόλο σε αυτή την ηλικία, αφού αυτό είναι ο φορέα κοινωνικοποίησης αυτή τη στιγμή και αφού το σχολείο είναι το σκηνικό του δράματος στην εξέλιξη του νέου.
