ΘΟΥΡΙΟΣ
ΚΑΙ ΡΩΣΣΑΓΓΛΟΓΑΛΛΟΣ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Στα
πλαίσια της έκδοσης εφημερίδας από τη
λογοτεχνική ομάδα του σχολείου μας, μου
ανατέθηκε να γράψω ένα άρθρο
συγκρίνοντας τα δύο εικονικά ποιήματα
νεοελληνικού Διαφωτισμού, τον πασίγνωστο
«Θούριο» του Ρήγα Φεραίου-Βελεστινλή
και τον «Ρωσσαγγλογάλλο», αγνώστου
συγγραφέα. Πηγή έμπνευσης αποτέλεσε το
μάθημα της λογοτεχνίας στα πλαίσια του
οποίου μελετήσαμε τα δύο έργα.
Οι
βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους
θα κινηθώ αναλύοντας τη σύγκριση των
ποιημάτων είναι τρεις. Αρχικά, θα αναφερθώ
στις συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων
τόσο την εποχή συγγραφής του «Θούριου»
(1797) αλλά και του «Ρωσσαγγλογάλλου»
(1812). Οι ημερομηνίες αυτές δεν απέχουν
χρονικά η μία από την άλλη, ωστόσο τα
χρόνια αυτά αποτέλεσαν εποχή καθοριστική
για την ιστορία της Ελλάδας. Είναι,
λοιπόν, επόμενο, η λογοτεχνία να
επηρεάστηκε αρκετά ακόμη και ανάμεσα
σε τόσο μικρά χρονικά κενά. Στο ποίημα
του «Ρωσσαγγλογάλλου» και στον «Θούριο»
διακρίνονται αρκετές ομοιότητες. Όμως,
υπάρχουν και κάποιες δογματικές διαφορές.
Πρώτον, και στα δύο ποιήματα περιγράφεται
ο ανήκουστος τρόπος ζωής των Ελλήνων.
Ιδιαίτερα τονίζεται η λέξη «σκλαβιά»
και τα διάφορα επακόλουθά της που τόσο
φαίνεται να εξοργίζουν τον υπόδουλο
λαό. Παρόλα αυτά, μόνο στο ποίημα του
«Θούριου» υπάρχει επαναστατική διάθεση
ενώ στον «Ρωσσαγγλογάλλο» επικρατεί
το φαινόμενο του προβληματισμού τόσο
προς τον αναγνώστη ή ακροατή όσο και
στον τότε υπόδουλο «Γραικό».
Σε
δεύτερη κλίμακα, το πολιτικό σύστημα
αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον
θέμα προς ανάλυση και συζήτηση. Ωστόσο,
οι ομοιότητες και διαφορές που εκφέρονται
σχετικά με αυτό στα δύο έργα είναι αρκετά
λεπτές. Η μεγαλύτερη ομοιότητα που
κυριαρχεί και στα δύο ποιήματα είναι
το πολίτευμα της τυραννίας. Στο ποίημα
του «Ρωσσαγγλογάλλου» ξεκαθαρίζεται
πως πλέον, οι Μεγάλες Δυνάμεις έχουν
εδραιώσει σφαίρα επιρροής και μετάδοσης
επαναστατικών ιδεών στον υπόδουλο,
Ελληνικό λαό. Ας μην ξεχνάμε πως ο
ανώνυμος ποιητής έγραψε το 1812 ενώ ο
Ρήγας Βελεστινλής νωρίτερα.
Τέλος,
τα ιδανικά και οι ηθικές πεποιθήσεις
των Ελλήνων της εποχής είναι ένα θέμα
επίσης άξιο σχολιασμού. Όσον αφορά
αυτούς τους τομείς, μπορούμε ανεπιφύλακτα
να πούμε πως η σπίθα του αγώνα προς την
ελευθερία δεν σβήνει ή ασθενεί ούτε στο
ένα αλλά ούτε και στο άλλο ποίημα. Βέβαια,
στον «Θούριο» γίνεται ξεκάθαρη η απλή,
σχεδόν ανεξέλεγκτη αγανάκτηση και
ανάγκη του λαού για ελευθερία ενώ ο
«Ρωσσαγγλογάλλος» προβληματίζεται και
απορεί πως ο αυτός άλλοτε λαμπρός
πολιτισμός επέτρεψε να μειωθεί και να
υποβιβαστεί με τέτοιου είδους «ανήκουστο
φθορίαν» όπως γράφει και ανώνυμος
ποιητής.
Κλείνοντας,
αξίζει να σημειωθεί πως αυτά τα ποιήματα
έθιξαν το πιο σημαντικό και φλέγον
ζήτημα της εποχής, αυτό της ελευθερίας.
Είναι μάλιστα, ιστορικά ντοκουμέντα
εκτός από λογοτεχνικά έργα. Αυτό ισχύει
διότι μέσα από αυτά τα κείμενα μπορούμε
να υποψιαστούμε τον τρόπο ζωής των
ανθρώπων στην σκλαβωμένη Ελλάδα. Μέσω
αυτού του τρόπου, ίσως μάθουμε να
εκτιμούμε και να σεβόμαστε περισσότερο
το «προνόμιο» της ελευθερίας που μας
δόθηκε μετά την αιματοχυσία χιλιάδων.
Η
Θεοφανία Ραράκου είναι
μαθήτρια της Γ4 τάξης
